KANARYA HASTALIKLARI



MANTAR :
Belirtileri, kuşlar bitliymiş gibi tiftiklenirler, tüylerde dökülme olur, vücudundaki kellikler ve görünen yerlerde, kızarıklıklar, pullanma gözükür ve bulaşıcıdır.
NİZORAL ŞAMPUAN : Şampuan köpürtülerek suluklar, mamalıklar, yemlikler ve kafesin her kösesi yıkanır.
NİZORAL TABLET : 1 litre suya 1 tane hap atılır. 7 gün devamlı verilir. Her gün içme suyuna, taze olarak karıştırılır. Eczacının hazırladığı aşağıdaki solüsyon, açıkça gözüken kızartıların, beneklerin, pullanmaların üzerine pamuklu çubuk vasıtası ile 7 gün haricen sürülür. Iyod solüsyonu 100cc olarak hazırlanacak, içine 50cc su ve 2 tablet Rabenzole atılıp, karıştırılacak ve pamuklu çubukla sürülecek.

SİNDİRİM SİSTEMİ BOZUKLUĞU :
Yanlış beslenme ve mikroplu gıdalar vasıtasıyla hayvani yavaş yavaş hasta eder. Karin altındaki damarlar yeşil olmaya baslar, kızarıklıklar meydana gelir ve hafif kararma olur.

SOLUNUM YOLLARI BOZUKLUĞU :
Hayvan boğazına bir şeyler takılmış gibi ağzını açıp kapatır; kuyruğundan nefes alıyormuş gibi kuyruğunu sallar.
TEDAVİSİ : İçme sularına tedavi süresince vitamin konur ve her gün ağıza 1-2 damla %2,5 Baytril 5 gün süre ile damlatılır. Not : Antibiyotik tedavilerinde verilen süreye uyulması gerekir. Yoksa ileride bağışıklık kazanan hayvan tedaviye cevap vermez.

KURUMA :
Bu hastalık halsizlik ve göğüste kuruma olarak çoğunlukla ölüm halinde görülür. Kesin tedavisi olan bu ilaçlarla ayni zamanda yukarıda Baytiril’in çözemediği problemler için de etkilidir. Yani çok geniş etkili birçok hastalığa iyi gelen bir antibiyotiktir.
Biter al tablet : Bir tablet 8 eşit parçaya bölünür, bir parça bir sulukta eritilerek 8 gün boyunca kuşlara verilir. (Her gün 1/8 verilir.)

ÇİÇEK :
Kuşçuluk için Veba dir. En belirgin özelliği, kesin ve çabuk kitlesel ölümlerdir. Çok çabuk bulaşır ( 7-8 gün içinde). Gaga, göz çevresi ve ayaklarda gözükür. Hastalanan kus asisi yapılmazsa 8 günde, ağzını aça aça, kuyruğunu sallaya sallaya ölür.
Kanarien Pocken adli bu asi yurt dışından getirilmektedir. Yavru en az 6 haftalık olmalıdır. Hastalık olsun olmasın senede bir kez bütün kuşlar aşılanmalıdır.
Türkiye de hemen her kümeste çiçek mikrobu bulunur. Bu mikrop sıcak ve nemli yerler de salgın yaratır. Bu yüzden her yetiştirici 10. ayda mutlaka asi yaptırmalıdır. Unutmayalım ki bu savaştan sadece asi yaptırarak basa çıkabiliriz.

AYAK SİSLİĞİ :
Hastalığın belirtileri şunlardır : kusun ateşi çıkar, ayak bileklerinde şişmeler görülür, parmaklarını kapatamaz hale gelir ve ayak tabanlarında şişmeler ve yaralar görülür. Bu hastalığın tedavisinde “Teramycn” merhem kullanılabilir. ¼ Aspirin toz haline getirilip merhemle karıştırılır, haricen sabahtan ayaklara, tabanlara sürülür. Aksamda saf vanodin e kusun ayakları sokulur ve ağızdan 1, 2 damla baytril damlatılır. Bir hafta süreyle bu tedavi sürdürüldüğünde kuşta gözle görülür bir iyileşme gözlenir.

İSHAL :
Mikrobik ve gıdaya bağlı olmak üzere iki türlüdür. Mikrobik olmayan ishalde diyet uygulanır; Mama, yumurta verilmez sade ince yem ve yulaf verilir. Mamalıkta sürekli haşlanmış patates bulundurulmalı ve kaybettiği su kaybı için marulun kart yapraklarından veya ıspanak çok az olarak verilmelidir.
Mikrobik ishalde, kusun pisliği tahlilinde çıkan sonuca göre ilaç tedavisi uygulanmalıdır. Bazi ishal ilaçları ise şunlardır: sulfamazettin, koksidin, niflodin.

KIRIK VE KANAMALAR :
Ayağı kırılan kusa pamuk takviyeli bilezik takılarak kusun kırık ayağı alçıya alınır. 10 gün içinde ayağın kaynadığı ve kırılan ayağın hiç aksamadığını görürsünüz. Bazı yetiştiriciler kırılan ayağa bant saramaya çalışırlar, hem zordur hem de yanlış kaynamalara sebep olur.

KANAYAN YARALAR :
Genelde ur keserken ve ur düştükten sonra kanamalarla çok sik karşılaşılır. Kanayan yaraya tetrat (insan için) kapsülü içindeki toz dökülür. Hem antiseptik vazifesi görerek mikrop kapmasını engeller hem de kani durdurur. Kanamayan tahriş olmuş, yapa derisi kalkmış yaralara da terramisin merhem sürülmesi tavsiye edilir.

İŞTAHSIZLIK :
BELİRTİLERİ : Kanaryada yem yemeye karşı genel bir isteksizlik ve durgunlukla kendisini belli eder.
NEDENLERİ : Çoğunlukla kanaryanın daha önce alışık olduğu yemin dışında bir besin rejimi uygulanması veya tekdüze bir yemle beslenmesi ile görülür. Bundan başka bazı hastalıklara bağlı olarak görülen iştahsızlıklar da vardır.
TEDAVİSİ : Kanaryanın arzu ettiği yemlerin verilmesi,çok bölmeli yemliklerde çeşitli yemler sunularak seçiminin kanaryanın tercihine bırakılması ,iştah açıcı yeşillik ve meyvelerin verilmesi yararlıdır.İştah açma amacıyla hazırlanmış kanarya şuruplarından yararlanmak mümkündür.Eğer iştahsızlık belli bir hastalığın etkisiyle ortaya çıkmış bulunuyorsa,öncelikle onun ortadan kaldırılması gerekecektir.

HALSİZLİK :
BELİRTİLERİ : Kanaryanın son derece halsiz,güçsüz ve mecalsiz olmasıyla eski hareketliliğini,canlılığını kaybetmesiyle,ötmeye ve yeme karşı hissedilir oranda isteksiz davranmasıyla tanınır.Hastalığın ilerlemesi halinde karin derisinin rengi koyulaşır,kırmızı ve hatta giderek mor bir renk alır.
NEDENLERİ : Kötü yasama koşulları , kötü isli dumanlı,sigara kokulu,havasız yerler,tek yanlı ve yetersiz beslenme soğuk algınlığı ile ilişkili hastalıklarda çok uzun süren devrelerde , bu devreler içinde beslenme bozuklukları zafiyetin nedenlerinden sayılabilir.
TEDAVİSİ : Kanaryanın elverişli koşullara kavuşturma ve iyi bir beslenme sağlama alınacak baslıca önlemler arasında yer alır.Bu amaçla kanarya temiz havali,ışık alan,rutubetten uzak,ısısı normal bir yere alınır.İştah açıcı yem ve yeşillikler,meyveler,karma yemler,kuvvet mamaları ile dengeli bir beslenme sağlanır.

BRONŞİT :
BELİRTİLERİ : Bronşitli kanaryada gözlenebilecek en belirgin araz,solunum güçlüğü,sik sik nefes alma ve soluk alırken duyulan hırıltıdır.Hastalığın ilk devrelerinde yüksek ateş görülür,eğer önlem alınmazsa hastalık kanaryanın ölümüne yol açabilir.
NEDENLERİ : Şiddetli üşütme ve soğuk algınlığı sonucunda ortaya çıkan, solunum yollarının iltihapla tıkanması seklinde tanımlanması mümkün olan bir hastalıktır.Soğuk algınlığına ve nezleye neden olan etkenlerin erken önlem alınıp giderilmediği taktirde bronşite dönüşme olasılığı kuvvetlidir.
TEDAVİSİ : Tedavisi,soğuk algınlığı ve nezle tedavisine paralel özellikler taşır.İlk önlem olarak kanarya daha sıcak bir yere taşınır.Gagasi açılarak bir damla bal damlatılarak susaması sağlanır.Suyuna bir damla TERRAMCINE damlatılmış ve ılıtılmış su verilir.Nezlede olduğunca B ve C vitaminlerinin direnç artırıcı ve iyileştirici etkisinden yararlanılmalıdır.Bu amaçla vitamin ihtiva eden ampullerden bir damlalık aracılığıyla birer damla alınarak içme sularına TERRAMYCINE ile birlikte damlatılmasından fayda görüleceği kuskusuzdur.Kaynatılmış keten tohumu suyu da bu hastalıkta yararlanılan şifa verici bir ilaçtır.

ASTIM :
BELİRTİLERİ : Kanaryanın soluk almada zorluk çekmesi,sik sik ve hırıltılı soluması ile kendini belli eden bir hastalıktır.Astimli kus ötmeye karşı isteksiz ve ötüş kalitesinden çok şey kaybetmiştir.Genellikle uzun süren bronşitlerden sonra ortaya çıkması tanıtıcı bir niteliğidir.
NEDENLERİ : Yerleşmiş nezle ve bronşitin,bakımsızlık,kirli ve dumanlı hava tozlu yem ve tozlu ortam gibi elverişsiz koşullar ve tedavisizlik gibi etkenlerle solunum organlarında kronik,iyileştirilmesi güç bir rahatsızlığa dönüşmesidir.
TEDAVİSİ : Maalesef kronikleşmiş durumlarda kesin bir tedavi yoktur. Hastalık henüz bronşit halinde iken veya hastalığın henüz başlangıcında iken yukarıda sayılan elverişsiz koşulların ortadan kaldırılması iyi ve sürekli bir bakimin sağlanmasıyla önlemek mümkündür.Astım başlangıcı da iken,bronşit tedavisinin yani sıra mentol , nane ruhu okaliptüs buğuları yapılması soluk açmada ve iyileşme sürecinin kısaltılmasında yararlı olur.Buğulama su şekilde uygulanır.Sıcak bir tuğlanın üzerine oturtulan madeni kap içindeki kaynar suya adları anılan soluk açıcılardan biri damlatırılar.Astımlı kanaryanın bulunduğu kafes bu kabin yanına yerleştirilir ve her ikisinin üzeri tek bir örtüyle örtülerek,hasta kusun bundan en büyük yararı görmesi sağlanır. Bu arada soluk açıcı ilaçların kanaryanın rahatsız olacağı ölçüde fazla damlatılmamasına dikkat edilmelidir.Kronikleşmiş astımlarda hazır olarak satılan astım ilaçlarından da yarar sağlamak mümkündür.

NEZLE :
BELİRTİLERİ : Kanaryanın burnunda ve gözlerinde bir akıntı görüldüğünde, bunun nezlenin ilk ve temel belirtileri olarak kabul edilerek derhal tedaviye başlanılması gerekir.Hastalık ilerledikçe burnun tıkandığı,gözlerin çapaklandığı ve kanaryanın soluk almakta zorluk çektiği görülür.Eğer önlem alınmazsa ağır oksijen yetersizliğinin ve mikrobik olan nezlenin yaptığı yüksek ateş sonucunda kanaryanızın ölmesi söz konusu alabilir.
NEDENLERİ : Mikrobik olması nedeniyle başka kanaryalardan geçmesi mümkündür.Bununla birlikte yukarıda değindiğimiz soğuk algınlığına bağlı olarak üşütme sonucu oluşması daha yaygın olarak gözlenen bir haldir.Ani isi değişiklikleri ve bazen de akşamüstleri yaptırılan banyo sonucunda ıslak veya nemli tüylerle bir gece geçiren kanaryanın şiddetle üşüterek nezleye tutulduğu çok görülmüştür.
TEDAVİSİ : İlk önlem olarak kanarya ısıca daha yüksek bir yere alınmalı ve eğer başka kanaryalarla birlikteyse onlardan ayrılmalıdır.Gözlerdeki çapaklar ve akıntı asit borikli suyla silinmeli soluk almakta zorluk çektirecek oranda bir burun tıkanıklığı varsa,tuzlu suya batırılmış küçük bir tüy parçası burun deliklerine sokularak bu tıkanıklık giderilmelidir.Bundan sonra burun çevresi ve gözlere SIGMAMYCINE merhemi sürümeli,ancak burun deliklerinin tıkanmamasına ayrıca özen gösterilmelidir.B ve C vitamini yüksek besinlerin verilmesinde suyuna bal karıştırılarak vücut direncinin artırılmasında yarar vardır.Bu arada hastalık geçinmeye kadar suyuna her gün bir damla TERRAMYCINE konulmalıdır.Hastalık arazları kaydolduktan sonra kafesin sodalı sıcak sularla veya asit borikli suyla güzelce yıkanıp güneşte kurutulması mikropların öldürülmesi açısından yararlıdır.

ROMATİZMA :
BELİRTİLERİ : Romatizmalı kanarya,tünek üzerinde tutunamaz,düşer. Yürümekte zorluk çektiği, yürüyemediği, düştüğü yerde kaldığı, ayağa kalkamadığı görülür.
NEDENLERİ : Nem oranı yüksek serin ve rutubetli yerlerde sürekli yasamak zorunda bırakılan kanaryalarda, banyo yapıp geceyi ıslak veya nemli tüylerle geçirmeyi bir alışkanlık haline getiren kanaryalarda görülür.
TEDAVİSİ : Hastalığın oluşmasına olanak tanımamak,hastalığı tedaviden çok daha kolay olduğu için,yukarıda alınan sakıncalı durumları yaratmamak ve romatizmaya meydan bırakmamak en iyisidir.Bununla birlikte hastalıklı kanaryanın içinde bulunduğu sakıncalı ortamdan kurtarılması,serin havalarda banyo yapmasına izin verilmemesi,geceleri ıslak ve nemli tüylerle bırakılmaması alınacak ilk önlemlerdir.Kafesin güneş gören bir odada güneş ısınlarının direkt vurmadığı bir yere asılması,kafes tabanının sürekli olarak kuru kumlarla örtülü olması ve kafesin nemli bırakılmaması yerinde bir tedbirdir.Tedavi olarak kanaryanın ayakları saf alkolde eritilmiş kafuru ile ovulmalı ve her gün tazelenen içme suyuna çeyrek aspirin eritilerek verilmelidir.Bu arada,içine balık yağı bulunan kuvvet mamasından da yarar beklenebilir.

SES KISIKLIĞI :
BELİRTİLERİ : Kanaryada ötüşün azalması,sesin kısılması veya tümüyle kaybolması ile tanınır.
NEDENLERİ : Ses kısıklığının nedenleri çeşitli olmakla birlikte bunları bir kaç noktada toplamak mümkündür.
1-) Soğuk algınlığı,nezle,bronşit gibi rahatsızlıkların ses tellerini etkilenmesi,
2-) Aşırı ötme,sürekli ötme sonucunda ses tellerinin arızalanması
3-) Aşırı korku,panik ve sok hallerinin sonucunda ses kaybı
4-) Ötücü kanaryaların yanlış beslenme sonucu seslerini yitirmeleri
TEDAVİSİ : Doğal olarak yukarda anılan değişik nedenlere bağlı olarak görülebilen her ses kısıklığı veya ses kaybı olayında ayrı bir tedavi önlemi uygulamak gerekir.Bunlar yine ayni sıra içinde tek tek ele alalım.
1-) Soğuk algılığı,nezle,bronşit gibi rahatsızlıklarda ses tellerinin etkilenmesi sonucunda oluşan ses kayıplarında,anılan hastalıklarda alınan hastalıklarda alınan önlemler aynen uygulanır.Bunun yani sıra gagasından günde bir iki damla çiğ taze yumurta sarisi damlatmakta yarar sağlayacaktır.
2-) Aşırı ötme sonucu ortaya çıkan ses kayıplarında hasta kanarya diğerlerinden ayrılarak,sessiz kendisini ötmeye teşvik edecek herhangi bir uyarıcının bulunmadığı,geldiği yere es ısıda,cereyansız,havadar,huzur duyacağı bir odaya alınır.Kesin istirahatı sağlanır.Ses güçlendirici ve vitamin değerli besinlerle kuvvet mamaları verilir.Suyuna B ve C vitamini karıştırılır.
3-) Eğer kanarya bir korku,bir panik veya bir sok sonucu sesini yitirmişse ikinci şokta görülen önlemler alınarak kanaryanın huzuru sağlanır,geçirdiği soku atlatması beklenir.Bu arada sağlık yemlerinin bulunduğu karma yemlerden verilmesi sağlanır.
Bazen yanlış bir beslenme sonucunda da kanarya ses kısıklığı geçirebilir. Bu gibi durumlarda ses kısıklığına neden olan proteince yüksek besinler ve unlu yiyecekler kesilir.Daha düşük değerde besinler,sağlık tohumları,ötücü kanaryalara verilen özel karma yemler kullanılır.Başlangıçta kısa bir süre perhiz yaptırmak da yarar sağlayacaktır. Bütün bunlardan başka sik sik değindiğimiz kanaryaların hava akımlarına maruz kalması,soğuk suyla banyo yapması,soğuk su içmesi,rutubetli yerde bulunması, bulunduğu yerin havasının kirli,tozlu,dumanlı,sigara kokulu olması diğer olumsuz etkilerin yani sıra ses kısıklığına neden olabilir.

AŞIRI YAĞLANMA :
BELİRTİLERİ : Kanaryanın gözle görülür biçimde toplandığı hareketlerinin hantallaştığı ötme istek ve gücünün azaldığı,solunum güçlüğü çektiği görülür. Avuca alınıp karin tüyleri üflendiğinde derinin yağlı buruşuk bir görünüm taşıdığı görülür.Aşırı şişmanlığın üremede de bazı eksikliklere ve döllenme güçlüklerine,iktidarsızlıklara neden olduğu unutulmamalıdır.
NEDENLERİ : Kuskusuz baslıca nedeni dengesiz ve aşırı besleme,proteince zengin ve unlu besinlerin gereğinden fazla verilmesidir.Bunun yani sıra kanaryaya hareket etme olanağı tanımayan küçük kafesler de aşırı yağlanma yapabilir.
TEDAVİSİ : İlk önlem olarak,kanarya daha geniş ve hareket etme olanağı bulabileceği büyük bir kafese alınır.Besin değeri yüksek ve yağlandırıcı , şişmanlatıcı besinler kesilerek bol oranda meyve ve yeşillik verilir.Bundan sonraki devrelerde yem konusunda son derece dikkatli kavranmak,kusun yakabileceği oranda ve dengeli bir beslenme sağlamak gerekecektir.

SOĞUK ALGINLIĞI : Hasta Kafesi
BELİRTİLERİ : Hafif soğuk algınlıklarında kanaryaların tüylerini kabarttığını bir köseye çekilip ter top olmuş bir durumda,gözleri kapalı uyukladığını ötmediğini,yemediğini ve çevresiyle ilgilenmediğini görürüz.Ani isi değişikliliği kanaryalarda soğuk algınlığı bir sok etkisi göstererek kanaryanın bayılıp tüneğinden düşmesine varan belirtiler ile ortaya çıkabilir.Karin derisi doğal rengini yitirip kızarır ve morarır.Bu belirtiler soğuk algınlığını belirlemekle birlikte,eğer iyi tedavi edilmez ve tüm arazlar giderilmezse bronşit,astım, zatürree ve hatta verem gibi hastalıkların başlangıcı olma özelliğini de taşır.
NEDENLERİ : Kanaryalar duyarlı yapıya sahip varlıklardır.Gerçi 16-17 santigratlık sabit bir isi sağlandığında sağlıkla yasabilirler.Ancak 22-23 santigrat ısıdan bu derecelere ani düşüşlerde hastalanmalar olasılığı doğar. Gece ve gündüz arasındaki büyük isi farkları veya kafesin sıcak odadan soğuk bir odaya odaya taşınması gibi nedenlerin yani sıra soğuk suyla banyolar yaptırılan banyolar soğuk algınlığına neden olabilmektedir.
TEDAVİSİ : İlk önlem olarak kanarya normal ısıdaki bir odaya getirilir. Kanaryanın ağzı,ucu inceltilmiş bir tüy sapı ile açılarak bir damla kadar bal konulur.Bu bir damlalık bal kanaryayı susatacak ve su içme isteği yaratacaktır. Bu isteğini gidermek için içeceği suya bir damla kadar TERRAMYCINE damlatıldığında ilk tedavi sağlanmış olur.Bu arada karma ve kuvvetli yem verilmemeli,kısa bir süre için haşlanmış patates kürü uygulanmalıdır.Doğal olarak bu süre içinde TERRAMYCINE verilmeye devam edilmeli ve kanarya mümkün olduğunca sabit bir sıcaklıkta tutulmalıdır.Bu amaçla ilk günler için kafesin içine hava girmesine engel olmayacak yün bir örtü kullanılması ve kafesin bu örtü ile siki sıkıya örtülmesi yerinde bir tedbir olacaktır.Kanaryanız biraz kendini toplayıp soğuk algınlığının kuvvetli etkilerini atmaya başladığında vitamin değeri yüksek besinlerle vücudun direnci artırılmalı ve bünyesi,besin değeri yüksek yemlerle takviye edilmelidir.Kanarya ayarli hasta kafesine de alinabilir.

.AKSIRMA
Belirtileri: Kanaryayi rahatsiz eden, inatçi, bir türlü giderilemeyen aksiriklar halinde kendini belli eder.
Nedenleri: Genellikle grip, nezle veya üsütmeyle kendini gösteren burun akintisi sonucu, kanaryanin burun deliklerinin tikanmasiyla ortaya çikar.
Tedavisi: Tuzlu suya batirilmis ince bir tüy araciligiyla burun delikleri açilir ve böylece tedavi saglanmis olur. Eger akinti sürekliyse, dogal olarak nezle tedavisini de birlikte uygulamak gerekir. Dikkat edilmesi gereken nokta, burun deliklerinin temizlenmesi sirasinda kusun korkmasini asgari düzeyde tutmak ve burunu tahris etmemektir

ASK HASTALIGI
Belirtileri: Disi yada erkek kanaryanin sebepsiz yere bir kaç gün içerisinde ölüme varabilecek kadar zayiflamasi hirçinlasmasi ve disilerin cilk dedigimiz döllenmemis , içi bos yumurta yumurtlamasi.
Sebepleri: Çiftlesme zamanlarinda çogunlukla disi kanaryalarda görüldügü gibi erkek kanaryalarda da nadiren görülür.
Tedavi : Disiyi erkegin yada erkegi disinin yanina koymaktir. Eger erkek yada disi kisa zamanda bulunamazsa verilen yemini degistirilerek bol bol yesillik verilmelidir.


BAGIRSAK ILTIHAPLANMASI
Belirtileri: En kesin belirti,diskilarinin yesil renkte, kokulu ve bazen de kanli olusudur. Karin tüylerine üflendiginde, derisinin koyu kirmizi ve hattâ mor renkte oldugu görülür. Bunlarin yani sira kanaryada genel bir keyifsizlik, durgunluk, ötmeye ve yeme karsi isteksizlik hali göze çarpar.
Nedenleri: Kötü beslenme, tozlu, temizlenmemis, kirli tohumlar, bozuk nitelikli sebze ve meyveler, kokusmaya yüz tutmus mamalar bagirsak iltihaplanmalarinin belli basli nedenleri arasinda sayilabilir. Bundan baska çok önemli bir neden de, taneli besinlerin ögütüldügü taslikta yeterine kum bulunmamasi ve ögütülemeyen yem tanelerinin hastaliga sebebiyet vermesidir.
Tedavisi: Bagirsak iltihaplanmasi geçirmekte olan kanarya, diger kanaryalardan ayrilir. Yesillik ve meyve verilmez. Temizlenmis özel kanarya kumu saglanarak, tasligin kum gereksinmesi karsilanir. Yem olarak bir süre için yalnizca patates haslamasi ve iyilesmeyi saglamak için düzenli bir sekilde her gün degistirilen sularina 10 damla Terramycine, 10 damla Fema-zatine damlatilir.


ÇIRPINMA
Belirtileri: Kusun uçarken saga sola çarpmasi, delice çirpinmasi ,kafasini asagiya dogru 180 derece çevirmesi, yem alirken tam alamaz, 3-5 kereden sonra alabilir.
Sebepleri: Dolasim sistemi ile ilgili bozukluktan olusur.
Tedavi : Bu hastalik insanlarin spastik yada kismi felcine benzer bir durumdur. Serpici degil ama tehlikelidir. Kus uçamaz, yem yemede zorlanir ancak zorluklarla da olsa yasamini sürdürür, yavru dahi verir. Bu hastaligin çaresi yok gibidir. Kusun tirnak kismindan kan alinarak, hastaligin seyrine göre birkaç kez tekrarlanmalidir. 1-2 gün yem kesilmeli, birer dilim elma ve kaynamis patates verilmelidir. Içme suyuna 7 damla kadar kedi otu ruhu yada agzina bir iki damla Teinture d'opium verilmelidir. Normal yem azaltilarak tedavi olana kadar hashas tohumu verilmelidir


DAMLA (NIKRIS)
Belirtileri: Hastaligin ilk belirtisi, parmaklarin oynak yerlerinde gözle görülebilen sisliklerin olusmasidir. Bu agrili bir sisliktir. Kanarya son derece rahatsiz ve huzursuzdur. Tünekte durmakta ve yürümekte zorluk çeker. Rahatsiz olan ayagini yukariya dogru toplar. Giderek uçmakta dahi sikinti çektigi görülür. Tüylerinin rengi degismeye, esmerlesmeye yüz tutar.
Nedenleri: Bu hastalik çogunlukla yasi ilerlemis kanaryalarda görülmekle birlikte, nedeni, yanlis beslenme ve elverissiz kosullarda yasamaktir. Rutubetli yerlerde, çok dar kafeslerde hareket etme olanagindan yoksun olarak yasayan, sürekli yüksek degerde besin alan ve bunlari yakamayan kanaryalarda bu hastaliga daha sik rastlanir.
Tedavisi: Hasta kanarya derhal genis bir kafese alinarak daha fazla hareket etme imkâni taninir. Mamalar ve proteince yüksek besinler kesilir. Bol miktarda yesillik verilir. Bu olanaklar tanindiginda hasta kanaryada hizli bir iyilesme görülür.

DERI YANGISI VE ÇIBANLAR
Sebepleri : Baslica dört guruba ayrilir :
l - Mekanik sebepler (yaralar, ezikler, sürtmeler, yabanci cisimler, pislik); 2 - Fizikî sebepler (soguk, sicak, elektrik); 3 - Kimyasal sebepler (asitler, alkaliler); 4 - Mikrobik sebepler ve iltihapli hastaliklarin siçramasi sureliyle de meydana gelir.
Belirtileri : Kirmizilik, siskinlik, agri, sicaklik, topallik ve hattâ bazen hasta kisminin felci dahi görülür.
Tedavi : Sebebi ortadan kaldirmakla yapilir. Yara olgunlasmamisça baslangiçta yangiyi dagitmak için, daha sonra ise olgunlastirmak maksadi ile tentürdiyot sürülür. Agri varsa azaltmak için bebek aspirini verilir. Cerahat olgunlasmissa keseleri yarmali ve cerahati iyice temizlemeli, asit borikli su veya diger antiseptikler, katranli veya kükürtlü sabunlar ve merhemler (Pellidoll merhemi veya Bepanthene merhemi, Anestol pomat veya Antidot pomat) kullanilmalidir.


DIFTERI
Belirtileri: Hasta kus genellikle yemlik civarinda durur. Yem yiyemez ama diger kuslari da buraya yanastirmaz. Tüyleri kabarik, karni siskin ve diskisi beyaz renktedir. Gagasi açilip agzina bakildiginda agzinin içinde ve bogazinin tüm çeperinde, açik sari renkte, gevsek, peltemsi görünümde, lekeler halinde benekler izlenir. Bu lekelerin her biri virüs yuvasidir. Bunlar hastaligin gelismesiyle solunum organlarina degin ilerleyebilir. Yutkunma ve soluma güçlükleri ortaya çikarir. Bunun sonucu olarak da kisa bir süre içinde kanaryanin ölümüne neden olur.
Nedenleri: Hastaliga neden olan virüs çogunlukla baska hayvanlardan, pislikle bulasir.
Tedavisi: Kanaryalar arasinda son derece bulasici bir hastalik oldugu için hastalikli kanaryalar hemen digerlerinden ayrilir. Henüz hastalik görülmeyenler ayrildiklari yerde dikkatle gözlenir ve hastaliga yakalananlar ayrima tabî tutulur. Saglikli kanaryalara besi ve vitamin degeri yüksek yiyecekler verilerek bünyeleri güçlendirilir. Çünkü bu hastaliktan ancak güçlü bir bünyeye sahip olanlar kurtulma sansina sahiptir. Hastaligin tedavisi zor ve zahmetlidir. Ancak bir veteriner hekimin basarabilecegi beceriyi gerektirir. Birer virüs yuvasi olan her leke, kanarya zedelenmeden bir nester araciligiyla alinir ve yok edilir. Yaralar her gün iyotlu gliserinle temizlenir. Içme sularina Terramycine damlatilir ve bünyeleri vitaminle takviye edilir.

DIL ALTI
Belirtileri: Bu hastaliga tutulan kanaryanin yem yiyemedigi ve ötmedigi görülür.
Nedeni: Çogunlukla kanaryalara verilen yemlerin temizlenmemis ve tozlu olusuyla, içinde yabanci maddelerin bulunmasi bu hastaligi nedenler. Yem içinde bulunan tahris edici maddeler, kanaryanin dil altini tahris eder; bazen de iltihaplanmasina neden olur.
Tedavisi: Eger hastalik henüz birinci asamadaysa, yani yalnizca tahris olma söz konusuysa, kanaryanin gagasindan içeriye, dilinin altina degecek biçimde bir iki damla limon suyu damlatmak ve sularina birkaç gün limon damlatarak vermek iyi gelecektir. Tabii bu arada yemlerin uygun nitelikte olmasina da dikkat edilir. Eger dil altinda iltihaplanma varsa, bir igne iyice yakilir, ucu saf alkolle silinir ve çok dikkatli olma kosuluyla bununla iltihapli kistin delinerek cerahat akitilir. Suyuna Sulfamezatin damlatilir.

GÜNES ÇARPMASI
Belirtileri: Günes altinda duran kafeslerde bir de bakarsiniz ki kanaryaniz kafesin dibinde boylu boyunca yatiyor, hiçbir kipirdama yok. Bu bir günes sokudur. Hiçbir yerinin tutmadigi, felç halinin görüldügü olaylar da vardir. Eger önlem alinmaz ve uzun süre bu durumda birakilirsa kanarya ölebilir de.
Nedenleri: Kanaryalarin direkt günes isigi alan yerlerde ve 24 santigrattan yukari isilarda birakilmamalari gerektigine deginilmisti. Fazla sicaklik ve dik gelen günes isinlari kanaryayi fazlasiyla rahatsiz eder; asiri hallerde hastalanmasina neden olur.
Tedavisi: Ilk is olarak kanarya direkt günes isigi almayan ve isin sicak olmayan bir yere alinmali. Basi, ayaklari ispirtoyla islatilmali ve masaj yapilmalidir. Böylece serinlemesi ve kan dolasiminin normale dönmesi saglanmis olur. Agzinin açilarak iki damla gliserin damlatilmasinda da yarar vardir.
ISHAL
Belirtileri: En Önemli belirti, kanaryanin diskisidir. Ishal olmus bir kanaryanin diskisi sulu ve beyaz renklidir. Bunun yani sira, sik sik kaka yapma, durgunluk, halsizlik devamli tüylerini kabartarak durmasi ve yiyecek yememesi yan belirtiler olarak dikkat çeker.
Sebepleri: Kanaryanin üsümesi, soguk su içmesi, soguk ve islak yesillik yemesi, fazla oranda yesillik yemesi, yedigi yiyeceklerin bozuk vasifli, çürümeye yüz tutmus olmasi ishalin nedenleri arasinda sayilabilir.
Tedavi : Ishal türü hastaliklarda kusun halsiz düsmesi ve çabuk hastalanmasi kaçinilmazdir. Bu hastalik süreci ölüme kadar dahi gidebilir.Bu konuda alinacak ilk önlem, verilmekte olan mama, yesillik, meyve gibi, bagirsak bozukluguna neden olabilecek yiyecekleri kesmek, sade bir besin düzeni uygulamaktir. Bu amaçla haslanmis patates ve yalnizca kusyemi vermek yeterlidir. Diger tüm yemler kaldirilmalidir. Içme suyu olarak, iyice haslanmis ve tülbentten süzülmüs pirinç suyu vermek büyük yarar saglar.
Benim size önerebilecegim ilaç kendimin kullandigi etkili bir ilaç olan ENDOSIN. Bu ilaç çocuk ishali için kullanilmakta olup, eczanelerden temin edebilirsiniz. Ayrica COXIDIN yada TETRAMEZATIN adli ilaçlari da bu amaç için kullanabiliriz. Bu ilaçlar tavuk ishali için kullanilmakta olup, kanarya ve muhabbetkuslari içinde kullanilabilir. Bu ilaçlarin kullanimlari ise: yarim sulugun içine 8-10 damla (tablet olanin mercimek büyüklügünde sulugun agzina) koymaliyiz ve iki günde bir ishal bitene kadar degistirmeliyiz. Ishal bitiminde ilaci vermeyi de kesmeliyiz. Bu arada B ve C vitamini vermeyi de ihmal etmemeliyiz.Bundan baska her gün tazelenmesi kosuluyla içine bes damla Terramycine ve 10 damla Sulfamezatin damlatilmis su vermek de mümkündür. "Iksir Bird Ishal" de, ötücü kuslar için hazirlanmis etkili bir ilâç olarak ishallerde yarar saglar. Bu arada kanaryanin diskisi dikkatle kontrol edilmelidir.
Hastalik kesildiginde önce ilâçlar kesilir. Yiyecekler tedrici usulle yavas yavas çesitlendirilir. Bir iki hafta yesillik, meyve ve mama vermemek yerinde olur.
Ayrica kusun suluguna her gün degistirilen demli çay koymak, suyun içerisine küçük bir parça kireç (tebesir parçasi veya duvar sivasi vs. olabilir) atmak, bir süre kafese bayat ekmek koymak da kisa süreli geçici çözümler olabilir.


ISTAHSIZLIK
Belirtileri: Kanaryada yem yemeye karsi genel bir isteksizlik ve durgunlukla kendini belli eder.
Nedenleri: Çogunlukla kanaryanin daha önce alisik oldugu yemin disinda bir besin rejimi uygulanmasi veya tekdüze bir yemle beslenmesiyle görülür. Bundan baska, bazi hastaliklara bagli olarak görülen istahsizliklar da vardir.
Tedavisi: Kanaryanin arzu ettigi yemlerin verilmesi, çok bölmeli yemliklerde çesitli yemler sunularak yem seçiminin kanaryanin tercihine birakilmasi, istah açici yesillik ve meyvelerin verilmesi yararlidir, istah açma amaciyla hazirlanmis kanarya suruplarindan yararlanmak da mümkündür. Eger istahsizlik belli bir hastaligin etkisiyle ortaya çikmis bulunuyorsa, öncelikle onun ortadan kaldirilmasi gerekecektir.


KABIZLIK
Belirtileri: Kanaryanin her zamanki canliligi kaybolur. Eskisi gibi tünekten tünege siçramaz; o köseden bu köseye uçusmaz, durgunlasir.Yeme karsi isteksizlik gösterir. Sik sik tüylerini kabartir. Eger kafesteki tek kussa, diskisinda büyük bir azalma oldugunu ve bu diskinin normalden çok sert bulundugunu gözlemek mümkündür.
Nedenleri: Kanaryanin beslenmesinde bir denge unsuru olarak önemli bir yer tutan çesitli yesilliklerin ve meyvenin düzenli bir sekilde ve haftada Iki kez olarak verilmemesi halinde kabizlik bas gösterebilir. Bu arada verilen tohum karmalarinda, unlu tohumlarla yagli tohumlar arasinda iyi bir denge saglanamamasi da kabizligin nedenlerinden biri olarak gösterilir.
Kabizligin bir baska nedeni de, taneli yiyeceklerin ögütülmesinde gerekli bulunan kumun saglanmamis olmasidir. Tasliginda, taneli yiyecekleri ögütmede yararlanacagi kumdan yoksun bulunan kanarya, sonuç olarak yiyecekleri ögütülememis biçimde ve kati olarak disariya atar. Bunun bir baska olumsuz yani da bagirsak iltihaplanmasina neden olabilmesidir.
Tedavi: Tedavi olarak kanaryanin ek***ligini duydugu seyler verilir. Yesillikler, özellikle hemen her mevsim bulunan kivircik salata bolca verilebilir. Bunun yani sira bol oranda verilecek keten tohumu, bagirsaklarin islemesini saglayacaktir. Dogal olarak bu arada diger yiyecekler kabizlik hali düzelinceye degin kaldirilmalidir. Içme suyuna bir miktar madensuyu karistirilmali veya küçük bir çay kasigi silme olarak karbonatla doldurulup içme suyun da eritilerek verilmelidir. "Iksir Bird Kabizlik" bu hastalikta olumlu sonuç vermektedir.
Asiri kabizlik hallerinde, gaga açilarak iki damla kadar zeytinyagi damlatmak gerekir. Bu da ise yaramazsa, tecrübeli bir kanarya meraklisi veya bir veteriner hekimin yardimiyla lavman yapilabilir. Bu lavman, küçük bir tüyün hint yagina veya zeytinyagina batirilarak çok dikkatli bir biçimde ve zorlamaksizin kanaryanin anüsüne sokulmasi, böylece diskisini yapmasina yardimci olunmasindan ibarettir.

KABUKSUZ YUMURTLAMA
Belirtileri: Adindan da anlasildigi üzere hastaligin belirtisi, tanimlayici baska belirtilere gerek duyurtmayacak kadar açiktir. Disinin yuvaya biraktigi yumurtanin üzerinde kireçli kabuk olusmamis bulunmaktadir. Üzerinde yalnizca bir zar-kabuk vardir ki, bu kuluçka için yetersizdir.
Nedenleri: Tahmin edeceginiz gibi, bütün bir kis mevsimi boyunca disiye gerekli besinin verilmemis olmasi ve çiftlesme devresine disi kanaryanin zayif bir bünyeyle girmis bulunmasi en önemli nedendir.
Tedavisi: iyi bir döl için disi kanaryanin kisi tercihen isisi 16-17 santigratlik, temiz havali ve rutubetsiz bir odada geçirmesi, karma yemlerle ve kuvvetlendirici mamalarla iyi bir beslenme görmesi gerekir. Bu mamalarin içine, yumurta kabugu, mürekkepbaligi kemigi tozu gibi kireç ve fosfor bulunduran maddelerin konmasi unutulmamalidir.

KANATLI ÇIÇEK
Kanatli hayvanlarda çiçek ve difteri yapan, tavuk, hindi, güvercin ve kanaryalarda önemli ekonomik kayiplara yol açan viral bir hastaliktir.Kanarya çiçek virüsü (Borreliota fringilae), bulasma enfekte derideki lezyonlarin ve kabuklarin düsmesi ile olur,saglam deri ve mukozadan etken giremez(tüy dökümünde ve çekmelerinde deri bulasmaya duyarlidir), yem, su ve araçlar bulasmada rol oynar, sivri sineklerde mekanik olarak etkeni bulastirabilmektedir.Güvercinlerde özellikle difteri seklinde bulasma, yavru zamani yavruyu besleme sirasinda agizlarindaki difteri lezyonlarinda bulunan virüsün yavrulara bulasmasi ile olmaktadir.Hastaligin çiçek seklinde lezyonlar özellikle derinin tüysüz bölgelerinde, basta, gaga ve göz kenarlari ile ibik ve sakallarda çiçek lezyonlarina rastlanir. Difteri seklinde ise lezyonlar agiz mukozasinda dir, önce kirmizi noktalar, nodül halini alir bazen larinks,trache ve kursakta da lezyonlar görülebilir.Sagaltim da lezyonlar temizlendikten sonra yaralarin üzerine "gliserin iode" sürülür. Ayrica bakteriyel kontaminasyonu önlemek amaciyla antibiyotikli pomatlardan yararlanilir, kafes ve salmalarda dezenfeksiyon islemleri belirli aralikla yapilmali, kanaryalarda doku kültürlerinde özel hazirlanan asilar kanat zarlarina batirilarak yapilir.
KASINTI ve BITLER Ardap bit spreyi
Belirtileri: Kusun sürekli kasinmasi, gagasi ile tüylerini sikistirmaya çalisarak didiklemesi, tüylerini kabarik tutarak sürekli silkinmesi ve gövdesini bir yerlere sürtmeye çalismasi.
Sebepleri: Kusun gövdesinde, tüylerinin arasinda gözle görülebilen koyu renkli çok küçük canlilar var ise bunlar kasintiya neden olan asalak hayvanlar yani bitlerdir. Kanaryalarin en büyük zararlilarindandir. Kusu elimize aldigimizda kanat alti ve ense tüylerini hafifçe üflersek bitleri rahatça görebiliriz. Bu bitler kusun geldigi yerden, baska bir hayvandan yada yeni alinmis bir kafes aksesuarindan gelebilir. Eger yavru ve yuva varsa bu kisimlarda kontrol edilmelidir.Asiri oranda üredikleri zamanlarda öldürücüdürler. Bitleri gündüz faaliyette görme olanagi yoktur. Bunlar geceleri ortaya çikarlar. Eger kanarya besleyen kisi biraz ihmalkâr yaradilisli ve dikkatsizse, hizli bir üreme sonucunda kanaryasi bir felâketle karsi karsiya kalacaktir. Çünkü bitler çok küçük olmalari nedeniyle pek kolay görülmezler, buna karsin büyük birer kan emicidirler. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarinda üreme sonucu çok çabuk çogaldiklarindan dikkatli olunmalidir.
Kafeste bit olup olmadigini anlamak için kafes geceleri dinlenir. Kanaryalar huzursuz ve kipirtili iseler bir bit hücumu karsisindalar demektir. Tehlikelidirler, özellikle yazin ortaya çikan bu hayvanlar, aksamlari kusa rahat vermezler. Kusun kanini emerek onun zayif düsmesine ve hastalanmasina neden olurlar. Tünek basliklarindaki delikler bitlerin saklanacaklari yerlerin basinda geldiklerinden, buralarin incelenmesiyle de varliklari anlasilabilir. Bitkilerdeki bitler farkli olup, kuslar için zararli degildir. Bitin varligini anlamak için kafesin köselerine, sakli bulunan alt kisimlara, dar bölgelere ve tünek kamislarinin uç kisimlarina bakilmalidir. Bitin kendisini görebilecegimiz gibi biraktigi beyaz diskilarini da noktalar halinde görebiliriz. Ayrica yuva var ise elimizi yuvaya soktugumuzda kipirtilarini ve kaynasmalarini hissedebiliriz. Daha da bilemiyorsak kafesin bir kösesine küçük bir fanila parçasi yada beyaz mendil koyarsak bir kaç gün sonra burada yuvalandiklarini görebiliriz.
Tedavi : Bu bitlerden kurtulmak için Petshop’ lardan yada kus satilan herhangi bir yerden temin edilen “bit spreyi” kullanilmalidir. Bu tedaviye 2 - 3 gün ara ile bir kaç kez tekrarlanmalidir. Bit spreyi kusun tüm vücuduna, özellikle kanat altina ve boyun bölgesine sikilmalidir. Kusun yüz, gaga ve göz kismina sikilmamasina dikkat edilmelidir. pire tozu da bu derdinizi çözümleyecektir. Ayrica "Jakotin" adli ilaç ve opigal 5 tozu,rin tozu, Ektogal, lizol, karbonil, kreolin, madeni esanslar, kafur türü maddelerde kullanilabilir. Bu tozlar tünek basliklarindaki deliklere, kafesin kenar kiyi köselerine serpilerek, kanaryalarin kanat altlarina dökülerek çok olumlu sonuçlar alinabilir. Bitlerin kökü kazinabilir. Özellikle kuluçka devrelerinde yuvaliklarin büyük bit yuvalari olacagini; bunlarin yavrularin kanlarini emerek ölümlerine sebep olacagini hatirlatiriz. Yuvalarin ilaçlanmasinda yavrularin tozdan zarar görmemesi için dikkatli davranilmasini tavsiye ederiz. Daha iyisi, bit bulundurabilecegi düsünülen eski yuvaligin alinarak yerine yenisinin konulmasidir. Kafesin içinin temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi de önemlidir.Özellikle kafesin köselerine, sakli bulunan alt kisimlara, dar bölgelere ve tünek kamislarinin uç kisimlarina yuvalanirlar. Bu nedenle, ya kafes ve aksesuarlari sicak su ile iyice yikanmali yada bahsedilen spreyden kafesin özellikle bu kisimlarina sikilmalidir.

KUVVETLI BAKIM
Belirtileri: Bu hastaligin belirtisi ayaklarda , tirnaklara yakin kisimlarin sismesi ve ayak derilerinde mantar türü görünümler yada döküntülerdir. Bu sislikler yada belirtiler kusun vücudunun diger kisimlarinda da gözlenebilir.
Sebepleri: Kanaryasini seven hemen her insan kusunun bakimini elbette elinden geldigince iyi yapmak ister. Ancak her türlü yiyecekleri temin etmek ve onu vitaminlerle kuvvetlendirmek her zaman kusunuzun saglikli olmasi anlamina gelmez. Eger birde normal yiyeceklerin yaninda uzun süreli bal gibi kuvvetli besinler verir üstüne üstelik birde yine uzun süreli vitamin takviyesi yaparsak kusumuz saglikli olmaz, aksine bu tür kuvvetli gidalar sonucu ölüme kadar uzanan bir hastaliga yakalanir. Bu hastaligin adi halk dilinde “ zengin hastaligi” dir.
Tedavi : Tedavisi için ise öncelikle verilen kuvvetli besinler bir süre kesilmeli ve normal yemlerinin yani sira bol bol yesillik verilmelidir. Ayaklarin tedavisi için bir hafta boyunca iyilesme gözlenene kadar ayaklar alkole temizlenerek herhangi bir iyilestirici pomat (Terramcyn, Bactom, Lamisil, Exoderil vs. ) sürülür.


KUYRUK HASTALIGI
Belirtileri: Kanaryanin arkasinda, kuyrugunun üstünde bulunan ve kanaryanin tüylerini parlatmada kullandigi yagi salgilayan bir bezin sisme halidir.
Nedeni ve Tedavisi: Kanarya saglikli oldugu devrelerde, bu salgi bezinin üzerine gagasiyla bastirarak yag çikartir ve bununla tüylerini parlatir. Ancak hasta oldugu zamanlarda dogal olarak bu islemi ihmal eder. Bunun sonucunda da kullanilmayan yagla dolan beze siser. Bazi kanarya meraklilarinin yaptigi gibi, bu bezeyi igneyle delerek yagi akitmak son derece yanlistir. En iyisi ilik suyla hafifçe bastirarak, beze üzerine sicak kompres yapilmali, da-ha sonra bu kisim kurulanarak yumusatici bir yag, örnegin vazelin veya bademyagi sürülmelidir. Hastaligin tedavisi için bu yeterli bir önlemdir.
NEWCASTLE
Kanatli hayvanlarin solunum, sindirim ve sinir sistemlerinde bozukluklar meydana getiren, çok bulasici ve öldürücü viral(RNA) bir hastaliktir.
Etken vücuda solunum, sindirim sistemi, deri ve gözden kolayca girebilmektedir. Kanatlilar etkeni tüm vücut atiklari(sekret ve ekstretleri) ile çikartirlar. Bulasmada en önemli faktör hava'dir, mekanik olarak da etken tasinip bulastirilabilir.
Newcastle virüsü insanlarda da konjuktivitis ve gribal enfeksiyona neden olabilmektedir.
Hayvan etkeni aldiktan 2-15 gün içerisinde hastalanip, ölmektedir. Hastalik aniden baslar, bitkinlik, hizli solunum, yem tüketiminin azalmasi, kanatlarda düsme, sulu yesil ishal, bazen gaita(diski) da kan görülür. Vücutta dehidrasyon(su kaybi), hastaligin baslangicinda vücut isisi 4-6 derece yükselir, ölümden önce normalin altina iner. Hasta hayvanlarda spazmlar, muskuler tremorlar, kanat ve bacaklarda felçler sekillenir. En duyarli türler tavuklardir ve yumurta verimleri düser.
Otopside sindirim sisteminde, ince bagirsaklarda nekrotik odaklar ve kanamalar görülür. Burun boslugu, larinks ve trache'de seröz yada kataral bir eksudat vardir, akcigerler de pneumoni, hava keselerinde kalinlasma, bazende eksudat, çesitli organlarda hiperemi, ödem ve hemoraji, damarlarda patolojik degisimler görülür.
Hastaligin kemoterapotik(ilaçla) sagaltimi yoktur, ancak antibiyotikler seconder(sonradan) bulasacak mikroorganizmalari önler.
Koruyucu önlemler çok önemlidir; asilama korunmada en etkili yoldur, gerekli hijyenik uygulamalar(newcastle virüsü tüm dezenfektanlara duyarlidir), kümes ve salma lara insanlarin, yabani kuslarin girmesi önlenmeli, yeni aldiginiz kuslari en az bir iki hafta kendi kuslarinizin içine katmamalisiniz.
Asilama; burun ve göze damlatma,içme suyu, sprey ve aerosol olarak yapilmaktadir.


TÜY DEGISIMI
Öncelikle belirtmeliyiz ki "tüy degisimi" bir hastalik degildir; her yil bütün kuslarin geçirdigi normal bir fizyolojik yenilenmedir. Ancak, iyi bir bakim ve beslenme olanagina sahip olmayan kanaryalar bu devrede zarar görmeye mahkûmdurlar. Temmuz ayi ile eylül ayi arasinda geçirilen bu olay, kanarya iyi bir bakim altinda ise hiçbir iz birakmadan kolaylikla atlatilir.
O yilin yavrulari olan genç kanaryalar bu devreyi pek hafif geçirirler. Fazla tüy degistirmezler. Bu nedenle de bünyeleri sarsilmaz. Daha ileriki yaslarda bulunan kanaryalar, önce kuyruk ve kanat, sonra vücut ve en son olarak kafa tüylerini degistirerek yeni ve parlak tüylere sahip olurlar. Bütün bu olusumun süresi normal olarak iki ay kadardir. Bu devre içinde kanarya son derece halsizlesir. Hareketliligi azalir, ötmez olur.Tüy dökümü süresince kanaryalar çok iyi bakilmali, soguktan, hava akimlarindan, ani isi düsmelerinden titizlikle korunmali, beslenmelerine büyük özen gösterilmelidir. Özellikle serin sonbahar gecelerinden korumak amaciyla geceleri kafes üstünün hava geçiren yün örtülerle sikica örtülmesinde yarar vardir. Tüy dökümü süresince, yesillik ve meyveler azaltilir. Kenevir, turp ve hardal tohumu yemlerden çikartilir. Kuvvet mamalari, kusyemi, dan, marul tohumu ve keten tohumu verilir. Sularina, hastaliklardan korumak üzere Terramycine ve vitamin damlatilmasinda yarar vardir. "Iksir Bird Tonik", kuslarin tüy atimini kolaylastiran, bu süreyi kisaltan hazir bir Ilâç olarak yarar saglar.
Kanaryayi tüy degisiminden çabuk çikartmak için, bazi yetistiricilerin karsi çiktigi, bazilarinin çok tuttugu bir yöntem vardir. Bizde Barbar Metodu adiyla anilan bu yöntem, tüy dökümü süresince kanaryayi, üzeri kalin bir örtüyle kapanmis bir kafesin içinde tutmaktan ibarettir. Kafesin alti temizlenmez ve beslenme çok az bir isigin bulundugu kafesin içinde, örtü altinda sürdürülür. Bu örtü, kafesin içindeki isiyi sabit ve kafesin içini karanlik tutar. Bu iki etkenin tesiri altinda kanarya, tüy degisimini bes hafta içinde tamamlar.